Blog

De invloed op de uitspraak als de particuliere klager wordt bijgestaan door een gemachtigde

Opmerking: in deze analyse is gekeken naar de particuliere klagers, het BFT en de KNB als klager zijn niet meegenomen. In totaal zijn er 634 tuchtrechtzaken geanalyseerd, in 57% (363) van deze tuchtrechtzaken is de klager bijgestaan door een gemachtigde. In het vervolg van de analyse worden de relatieve verschillen vergeleken.

Deze blog is het tweede deel in een tweedelige serie over de invloed van een gemachtigde op een tuchtrechtuitspraak. Voor dit onderzoek zijn 634 tuchtrechtzaken uit de periode 2018-2022 (eerste helft 2022) met behulp van textmining geanalyseerd. In 363 (57%) van deze tuchtrechtzaken is de klager bijgestaan door een gemachtigde. In het eerste deel richten we ons op de uitspraken waar de verweerder is bijgestaan of vertegenwoordigd door een gemachtigde. In het tweede deel kijken we naar de invloed op de uitspraak als de particuliere klager wordt bijgestaan of vertegenwoordigd door een gemachtigde.

De trend

Over de afgelopen vijf jaar zien we dat het percentage klagers die zich laten bijstaan door een gemachtigde jaarlijks toeneemt. In 2021 is dit percentage gestegen naar 47%, maar liefst 19%-punt meer dan het laagste punt in 2018 (28%) en na de eerste 6 maanden in 2022 staat dit percentage zelfs op 59%. Het gemiddelde over 2018-2022H1 (hierna: 5-jaars gemiddelde) komt uit op 43%.

Hoe uit dit 5-jaars gemiddelde zich bij de individuele kamers? Onderstaande grafiek toont dat Arnhem/ Leeuwarden de kamer is waar het hoogste percentage klagers zich de afgelopen vijf jaar lieten bijstaan (51%). Op gepaste afstand volgen de kamers Den Bosch (38%), Den Haag (37%) en Amsterdam (35%). Wat opvalt in de rechter grafiek is dat de Kamer Amsterdam het hoogste percentage opgelegde maatregelen heeft.

Dat de kamer Amsterdam onderaan staat met het percentage gemachtigde komt door 2018, in dat jaar werd slechts 4% van de klagers bijgestaan door een gemachtigde. Voor de eerste helft 2022 staat het percentage klagers die worden bijgestaan op 60%.

Invloed op de uitspraak

Om te ontdekken wat de invloed van een gemachtigde is op de uitspraak worden eerst de maatregelen vergeleken over 2018-2022H1. Onderstaande tabel vergelijkt het percentage maatregelen in de uitspraken van de groep klagers bijgestaan door een gemachtigde met de groep klagers zonder gemachtigde.

	Zonder gemachtigde	Gemachtigde
Niet ontvankelijk/ Ongegrond	70%	56%
Maatregel	24%	38%
Lichte maatregel (Waarschuwing, Berisping of Geldboete)	19%	32%

De resultaten in de tabel tonen:

• bij de klagers zonder gemachtigde komt de uitspraak ‘niet ontvankelijk’ of ‘ongegrond verklaard’ significant meer voor dan bij klagers met een gemachtigde (70% tegen 56%);
• bij de groep klagers met een gemachtigde is in 38% van de zaken een maatregel opgelegd, bij de groep klagers zonder gemachtigde is dit 24%; en
• dit verschil in de maatregelen wordt voornamelijk verklaard door de lichte maatregelen (waarschuwing, berisping of boete), het percentage ‘zware’ maatregelen (ontzegging, schorsing of ontzetting) is voor beide groepen nagenoeg gelijk.

Bij de maatregelen zien we dus een significant verschil bij het aantal opgelegde lichte maatregelen. Daarnaast zijn we ook benieuwd of er een verschil is bij bepaalde normoverschrijdingen die voorkomen in de uitspraken. De normoverschrijdingen die worden vergeleken zijn: geen inkeer, geen verbeteringen, gevolgen klager, gevolgen notariaat, plichten* en handelen verzwarend. In onderstaande tabel worden de resultaten weergegeven.

---

* Plichten: met normoverschrijding van plichten wordt bedoeld, het niet nakomen van plichten. Hieronder vallen:

• bewaringsplicht
• wettelijke plichten
• zorgplicht (waaronder informatieplicht, voorlichtingsplicht, waarschuwingsplicht, meldingsplicht, onderzoekplicht en andere plichten)
• geheimhoudingsplicht
• ministerieplicht

---

	Zonder gemachtigde	Gemachtigde
Geen inkeer	2%	2%
Geen verbeteringen	1%	3%
Gevolgen klager	7%	10%
Gevolgen notariaat	7%	10%
Plichten	8%	21%
Handelen verzwarend	23%	38%

De resultaten in de tabel tonen:

• normoverschrijdingen geen verbeteringen, gevolgen klager en gevolgen notariaat zien een klein verschil in het voordeel van de klager met gemachtigde; en
• normoverschrijdingen plichten en handelen verzwarend komen meer voor in de uitspraak van een klager met een gemachtigde.

In de tuchtzaken waar de normoverschrijding van plichten voorkomt is in elke zaak ook een (lichte) maatregel opgelegd. In 99% van de tuchtzaken met de normoverschrijding handelen verzwarend is een (lichte) maatregel opgelegd. In 100% van de tuchtzaken met normoverschrijding plichten komt ook de normoverschrijding handelen verzwarend voor.

Conclusie

Uit de analyse volgt dat tuchtzaken waar de klager is bijgestaan door gemachtigde een hoger percentage normoverschrijding plichten en handelen verzwarend kennen met als gevolg een hoger percentage aan lichte maatregelen. Dit betekent dat de klager zich vaker laat bijstaan bij normoverschrijding van plichten en/of dat een gemachtigde een betere onderbouwing voor normoverschrijding van plichten formuleert.